From RFA អត្ថបទដោយ មាន ឬទ្ធិ ។ ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងតែធ្វើយុទ្ធនាការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តាមរយៈការអនុម័តច្បាប់ជាហូរហែពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត និងគណបក្សនយោបាយ អ្នកវិភាគយល់ឃើញថា ចំណាត់ការរបស់គណបក្សកាន់អំណាចនេះ គឺជាបទល្មើសជាក់ស្ដែងប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ។ ក្នុងករណីនេះ ពលរដ្ឋ ឬគណបក្សនយោបាយដទៃទៀត អាចស្នើសុំប្ដឹងរំលាយគណបក្សនេះបាន។
អ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យលោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ យល់ឃើញថា ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតអាចនាំគ្នាប្ដឹងសុំរំលាយគណបក្សកាន់អំណាចបាន ចំពោះទង្វើមួយចំនួនរបស់គណបក្សនេះ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដូចដែលត្រូវបានធានាដោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១។ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បញ្ជាក់ថា តាមគោលការណ៍ ការប្ដឹងសុំរំលាយគណបក្សកាន់អំណាចនេះ គឺពិតជាអាចធ្វើទៅរួច ហើយប្រសិនបើ តុលាការនៅស្រុកខ្មែរពិតជាឯករាជ្យ នោះគណបក្សនេះប្រាកដជាអាចរំលាយបាន ស្របតាមច្បាប់ថ្មីនេះ។
៖ «មានសកម្មភាពខ្លះទង្វើខ្លះរបស់បក្សអាចឲ្យគេចោទប្រកាន់បាន និងសុំរំលាយដូចជាសកម្មភាព ដែលប៉ះពាល់ទៅដល់ប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ដូចជារបាយការណ៍ផ្សេងៗ ជាហូរហែបន្តបន្ទាប់មក ឃើញថាគណបក្សប្រជាជន តាមរយៈរដ្ឋាភិបាល គឺមិនបានគោរពអនុវត្តនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឲ្យបានត្រឹមត្រូវទេ ហើយរឿងសិទ្ធិមនុស្ស ក៏ជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋដែរ គឺប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យផ្សេងៗទៀត ក៏អត់បានគោរពដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញគឺត្រូវបានរំលោភ។ គឺវាប៉ះពាល់ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហ្នឹងឯង។ ដូចជា ការអាក់ខានមិនបានបង្កើតសមាជជាតិ ២៥ឆ្នាំហើយ។ ហើយនេះជាផ្នែកមួយនៃប្រព័ន្ធប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្សហ្នឹង ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ នេះជាការខ្វះខាត ហើយការខ្វះខាតនេះ ក៏ជាបទល្មើសផងដែរ។ ហើយស្អីទៀត មិនអាចធ្វើឲ្យតុលាការឯករាជ្យបាន ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងរៀបចំជាច្បាប់ទម្លាប់ ធានាឲ្យតុលាការឯករាជ្យ។ ដូច្នេះ ពាក់ពន្ធនឹងប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងរដ្ឋ គឺជាបទល្មើសមួយក្រុម ដែលគេអាចយកទៅប្ដឹងរំលាយបក្សហ្នឹងបាន»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី២៥ ខែតុលា ថ្លែងអះអាងថា គ្រប់គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ រួមទាំងគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកឲ្យតែធ្វើខុសទៅនឹងច្បាប់ជាធរមាននៅកម្ពុជា គឺអាចរំលាយចោលបានទាំងអស់។ លោក ហ៊ុន សែន បានលើកយកឧទាហរណ៍អំពីគណបក្សកាន់អំណាចនៅប្រទេសថៃ ដែលតុលាការបានប្រកាសឲ្យរំលាយជាច្រើនដង៖ «ហើយបក្សនយោបាយក៏សុំបញ្ជាក់ មិនមែនគ្រាន់តែបក្សនយោបាយមួយទេ ដែលត្រូវទទួល អ្នកណាបក្សនយោបាយណាខុស ក៏ត្រូវតែរំលាយដូចគ្នាដែរ ទោះបីជាបក្សកាន់អំណាចខុសក៏ត្រូវរំលាយដូចគ្នា ដូចជានៅប្រទេសថៃ រំលាយគណបក្សកាន់អំណាចរហូតដល់ពីរដង។ លើកទីមួយរំលាយបក្សថៃរ៉ាក់ថៃ របស់ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីថាក់ស៊ីន លើកទីពីររំលាយគណបក្សកម្លាំងប្រជាជន របស់សាម៉ាក់ ស៊ុន ដារ៉ាវ៉េត គ្រាន់តែគាត់ទៅធ្វើគុយទាវឆា ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយតាមទូរទស្សន៍ បង្រៀនធ្វើម្ហូបសោះ ត្រូវគេចាប់ទម្លាក់ឈប់ឲ្យធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ បន្ទាប់ទៅ លោក ស៊ុមឆៃ វង់សាវ៉ាត ឡើងធ្វើនាយករដ្ឋមន្ត្រីជំនួស កំពុងតែប្រជុំៗតុលាការប្រកាសរំលាយគណបក្ស ពេលនោះគាត់នៅឈៀងម៉ៃ គាត់ថាគាត់ឈប់ហើយ។... បក្សណាដែលធ្វើខុសរំលាយទាំងអស់ មិនថាគណបក្សកាន់អំណាច ឬគណបក្សណាទេ»។
ការអះអាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពីខាងលើនេះ ត្រូវបានអ្នកវិភាគយល់ឃើញថា នេះគ្រាន់តែជាការនិយាយឲ្យពីរោះស្ដាប់ ព្រោះកន្លងមកលោក ហ៊ុន សែន តែងតែនិយាយព្រមានមិនដាច់ពីមាត់ជាច្រើនលើកច្រើនសាថា ប្រសិនបើគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោកចាញ់ឆ្នោត ឬរបូតពីអំណាច សង្គ្រាមនឹងផ្ទុះឡើងនៅពាសពេញប្រទេសកម្ពុជាតែម្ដង។
លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ លើកឡើងបន្ថែមទៀតថា ការធ្វើច្បាប់វិសោធនកម្មចុងក្រោយនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងច្បាប់បោះឆ្នោត ដើម្បីរឹបអូសយកអាសនៈគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងករណីគណបក្សនេះត្រូវបានរំលាយនាពេលខាងមុខនេះ ទៅឲ្យគណបក្សតូចតាចដទៃទៀតដែលបានចាញ់ឆ្នោតនោះ គឺជាការធ្វើឲ្យប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស។ លោកថា បញ្ហានេះក៏អាចយកទៅប្ដឹងបានដែរ ដោយសារមានភស្តុតាងជាក់ស្ដែង ព្រោះថា គោលបំណងដើមនៃការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ទាំងនេះ គឺក្នុងគោលបំណងដើម្បីកម្ចាត់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង និងរំលាយគណបក្សប្រឆាំងចោលតែម្ដង។ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ថ្លែងបញ្ជាក់ថា មិនចាំបាច់តែគណបក្សនយោបាយទេ ដែលអាចប្ដឹងសុំរំលាយ គណបក្សកាន់អំណាចបាន ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅដែលជាម្ចាស់ឆ្នោត អាចនាំគ្នាប្ដឹងគណបក្សកាន់អំណាចបាន៖ «មានទង្វើមួយចំនួនគេអាចប្តឹងទៅរដ្ឋាភិបាលបាន។ ដូចជារឿងអីមន្ត្រីរាជការ ហើយនឹងរដ្ឋមន្ត្រីដែល ប្ដឹងដូចជារឿងលួចថតសំឡេងគេ ហើយផ្សព្វផ្សាយសំឡេងគេ បើតាមច្បាប់គមនាគមន៍ជាទោសព្រហ្មទណ្ឌ។ ហើយមួយទៀតមន្ត្រីរាជការទាំងអស់ដឹងហើយ ដឹងថាមានបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌហើយ ហើយអត់បានប្ដឹងទៅតុលាការ អាហ្នឹងក៏ មានទោសព្រហ្មទណ្ឌទៀត។ លោកថា យន្តការនៃការប្តឹងនេះ ពលរដ្ឋម្នាក់ឯងក៏អាចប្ដឹងបានដែរ។ ប្រសិនបើពលរដ្ឋនោះចេះច្បាប់ចេះអី គ្រាន់បើតិចទៅ នោះកាន់តែងាយស្រួល»។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រចាំមណ្ឌលកំពង់ស្ពឺ លោក សួន រីដា កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែតុលា កន្លងទៅនេះ បានសរសេរនៅលើគណនីហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់ លោកថា យោងតាមច្បាប់គណបក្សនយោបាយមាត្រា ៦ថ្មី និង៤៤ថ្មី គណបក្សដែលត្រូវរំលាយមិនមែនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញ គឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅវិញទេ។ លោកថា ហេតុផលមួយចំនួនដែលគេអាចរំលាយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានដូចជា ករណីគណបក្ស ប្រជាជនកម្ពុជា កើតចេញពីបក្សកុម្មុយនិស្តឥណ្ឌូចិនដែលបង្កើតដោយវៀតណាមជាដើម។ ហេតុផលផ្សេងទៀតមានដូចជា តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់ស្ពឺរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ ក៏បានលើកឡើងពីការបំផ្លាញគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សរបស់គណបក្សកាន់អំណាច តាមរយៈការចាប់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក កឹម សុខា និងបំណងរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាដើម។
ជុំវិញករណីរំលាយគណបក្សកាន់អំណាចនេះ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ផ្ដល់ការវិភាគរបស់លោកថា ក្នុងករណីដែលគណបក្សកាន់អំណាចអាចត្រូវរំលាយមែននោះ នោះមានន័យថា រដ្ឋាភិបាលក៏នឹងត្រូវរំលាយផងដែរ ហើយនៅពេលនោះ ការបោះឆ្នោតឡើងវិញមួយនឹងត្រូវធ្វើឡើង ហើយរដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវរំលាយនោះ នឹងដើរតួជារដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នវិញ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបញ្ហាសង្គម និងវិភាគនយោបាយមួយរូបទៀត លោកបណ្ឌិត មាស នី ផ្ដល់ការយល់ឃើញរបស់លោកថា តាមបទពិសោធន៍ និងការសង្កេតឃើញរបស់លោក មកទល់ពេលនេះ ក្នុងការអនុវត្តន៍ជាក់ស្ដែងវិញ គេមានសង្ឃឹមតិចតួចណាស់ ដែលថាច្បាប់ទាំងនេះ អាចនឹងយកទៅប្រើសម្រាប់រំលាយគណបក្សកាន់អំណាចនោះ។ «សំឡេង»
លោកបណ្ឌិត មាស នី ថ្លែងបន្តថា ក្រៅពីនេះ ក៏នៅមានច្បាប់មួយទៀត ដែលសម្រាប់ការពារតែអ្នកមានអំណាច មិនថាអ្នកទាំងនោះជាអ្នកជំនួញ ជាឧកញ៉ា ឬជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ ដែលលោកថា នោះគឺជាច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍ ។ លោកបណ្ឌិត មាស នី បញ្ជាក់ថា ក្នុងករណីនេះ ប្រសិនបើមានអ្នកណាហ៊ានប្ដឹងប្រឆាំងអ្នកមានអំណាច នោះអ្នកដែលហ៊ានប្ដឹងនោះ នឹងធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអន្ទាក់ច្បាប់បរិហារកេរ្តិ៍នេះ។ គួបផ្សំនឹងប្រព័ន្ធតុលាការមិនឯករាជ្យទៀតសោត លោកមិនមានសង្ឃឹមថា តុលាការនឹងស្វែងរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋតូចតាច ឬក្រីក្រនោះឡើយ។ «សំឡេង»
គណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (International Commission of Jurists-ICJ) រកឃើញថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងតែប្រើប្រាស់ច្បាប់ ធ្វើជាអាវុធមុខពីរ ក្នុងគោលដៅដើម្បីបំបិទមាត់ក្រុមអ្នករិះគន់ប្រឆាំង និងកម្ទេចលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ដែលជាក្រុមមនុស្សខ្វះឯករាជ្យ។ របាយការណ៍វាយតម្លៃជាមូលដ្ឋានរបស់គណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ ស្ដីពី «ការធ្វើឲ្យសម្រេចបាននូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌សម្រាប់ស្ថានភាពរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅកម្ពុជា» ចេញផ្សាយថ្ងៃទី១៨ ខែតុលា គូសបញ្ជាក់ថា បញ្ហាចុងក្រោយចម្បងបំផុតមួយដែលប្រព័ន្ធច្បាប់កម្ពុជា កំពុងតែជួបប្រទះនៅពេលនេះ គឺកង្វះឯករាជ្យភាពនៃអង្គចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញាដែលអព្យាក្រឹត្យ ស្របពេលដែលមានការជ្រៀតជ្រែកផ្នែកនយោបាយដ៏រ៉ាំរ៉ៃ ជាប្រព័ន្ធក្នុងសំណុំរឿងស៊ើបនានា រួមផ្សំជាមួយប្រព័ន្ធពុករលួយ ចាក់ឫសគល់លើគ្រប់វិស័យ៕
Comments
Post a Comment